Mali tablolar, bir şirketin finansal durumunu, performansını ve nakit akışını göstermek için kullanılan önemli finansal raporlardır. Mali tablolar, şirketin finansal sağlığı hakkında bilgi sağlar ve yatırımcılar, kredi verenler, yöneticiler ve diğer ilgili paydaşlar tarafından incelenir.
Aşağıdaki mali tablolar genellikle bir işletmenin finansal durumunu göstermek için kullanılır:
- Bilanço (Denge) Tablosu: Bilanço, bir şirketin belirli bir tarihte finansal durumunu gösteren bir tablodur. Bilanço, varlıklar, borçlar ve özkaynak olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Varlıklar, şirketin sahip olduğu kaynakları temsil ederken, borçlar şirketin borçları ve özkaynak şirketin net değerini temsil eder.
- Gelir (Kar ve Zarar) Tablosu: Gelir tablosu, bir şirketin belirli bir dönemde elde ettiği gelirleri, giderleri ve karını/zararını gösteren bir tablodur. Gelir tablosu, satış gelirleri, işletme giderleri, vergiler, faiz giderleri ve diğer gelir ve gider kalemlerini içerir. Gelir tablosu, şirketin performansını değerlendirmek ve karlılığını göstermek için kullanılır.
- Nakit Akışı Tablosu: Nakit akış tablosu, bir şirketin belirli bir dönemdeki nakit girişlerini ve çıkışlarını gösteren bir tablodur. Nakit akış tablosu, işletmenin operasyonel faaliyetlerinden gelen nakit akışını, yatırım faaliyetlerinden gelen nakit akışını ve finansman faaliyetlerinden gelen nakit akışını ayrıntılı olarak raporlar. Bu tablo, bir şirketin nakit durumunu izlemek, likiditeyi değerlendirmek ve nakit akışı sorunlarını tespit etmek için önemlidir.
- Fon Akışı Tablosu: Bir işletmenin fonların nereye gittiğini ve nereden geldiğini gösterir. Fon akışı tablosu, bir işletmenin fon durumunu gösterir.
- Özkaynak Değişim Tablosu: Özkaynak değişim tablosu, bir şirketin belirli bir dönemde özkaynak hesaplarında meydana gelen değişiklikleri gösteren bir tablodur. Bu tablo, şirketin sermaye artışları, temettü ödemeleri, hisse geri alımları, hisse ihraçları ve diğer özkaynak işlemlerini yansıtır
Bu mali tablolar, şirketin finansal durumunu, performansını, nakit akışını ve özkaynak değişikliklerini göstermek için birbirleriyle bağlantılıdır. Birlikte değerlendirildiklerinde, bu tablolar şirketin mali durumunu analiz etmek ve karar alma süreçlerine rehberlik etmek için kullanılır. Ayrıca, bu tabloların finansal raporlama standartlarına uygun olarak hazırlanması ve doğrulanması önemlidir.
Mali Tablolar Nasıl Hazırlanır?
Mali tabloların hazırlanması, genellikle muhasebe departmanı veya mali işler ekibi tarafından gerçekleştirilir. İşletmeler, finansal raporlama standartlarına (genellikle uluslararası finansal raporlama standartları - IFRS veya yerel muhasebe standartları - GAAP) uygun olarak mali tabloları hazırlar. İşte genel olarak mali tabloların hazırlanma süreci:
- Kayıtların Tutulması: İşletmenin günlük işlemleri ve finansal olayları, kayıtların tutulması yoluyla izlenir. Bu işlemler, genellikle muhasebe yazılımı veya muhasebe defterleri kullanılarak kaydedilir. Satışlar, giderler, alacaklar, borçlar, stoklar ve diğer finansal işlemler kaydedilir.
- Ay Sonu Kapanış İşlemleri: Her ayın sonunda, mali tabloların hazırlanması için ay sonu kapanış işlemleri yapılır. Bu işlemler, mali tabloların doğru ve tam bir şekilde yansıtılmasını sağlar. Ay sonu kapanış işlemleri, ay sonu envanteri, amortisman hesaplamaları, gelir ve gider tahakkukları, borçlar ve alacakların gözden geçirilmesi gibi adımları içerir.
- Bilanço Hazırlanması: Bilanço, işletmenin varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını gösteren bir tablodur. Bilançonun hazırlanması için, varlık hesapları (nakit, alacaklar, stoklar, sabit varlıklar vb.) ve borç hesapları (borçlar, kısa vadeli borçlar, uzun vadeli borçlar vb.) dikkate alınır. Özkaynak, bilançoda varlıkların borçlardan çıkarılmasıyla hesaplanır.
- Gelir Tablosu Hazırlanması: Gelir tablosu, işletmenin belirli bir dönemdeki gelirlerini ve giderlerini gösteren bir tablodur. Gelir tablosunun hazırlanması için, gelir kalemleri (satışlar, faiz gelirleri, kira gelirleri vb.) ve gider kalemleri (malzeme maliyetleri, personel giderleri, kira giderleri, işletme giderleri vb.) dikkate alınır. Gelir tablosunda gelirler, giderlerden çıkarılarak kar veya zarar hesaplanır.
- Nakit Akış Tablosu Hazırlanması: Nakit akış tablosu, işletmenin belirli bir dönemdeki nakit girişlerini ve çıkışlarını gösteren bir tablodur. Nakit akış tablosunun hazırlanması için, işletmenin operasyonel faaliyetlerinden gelen nakit akışı, yatırım faaliyetlerinden gelen nakit akışı ve finansman faaliyetlerinden gelen nakit akışı ayrıntılı olarak raporlanır.
- Özkaynak Değişim Tablosu Hazırlanması: Özkaynak değişim tablosu, işletmenin belirli bir dönemde özkaynak hesaplarında meydana gelen değişiklikleri gösterir. Bu tablo, özkaynakta gerçekleşen sermaye artışları, temettü ödemeleri, hisse geri alımları, hisse ihraçları ve diğer özkaynak işlemlerini yansıtır.
Mali tabloların hazırlanması süreci, doğru kayıtların tutulması, mali hesapların düzenli olarak gözden geçirilmesi, finansal raporlama standartlarına uyumun sağlanması ve şirketin iç kontrol süreçlerinin etkin bir şekilde işlemesi gerektirir. Ayrıca, işletmeler genellikle dış denetimlerden veya bağımsız denetimlerden geçerek mali tablolarının doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlarlar.
Mali Tablolarda Önemli Göstergeler
Mali tablolarda bulunan her kalemin, toplam miktar içindeki payına bakılır. Bu tablolarda duran varlık yatırımların etkin olduğu, hangi kaynakların firma faaliyetlerinin finansmanında etkili olduğu ve maliyetlerin satışlara oranı gibi rasyonel bilanço dengesini ve duyarlılığını anlamak için tutulan önemli göstergelerdir.
Mali tablolarda yer alan değerlerin karşılaştırılması ile yorumlama yapmak için borçlanma oranı, cari oran, net işletme sermayesi gibi oran analizi ile değerlendirme yapılması da gerekir. İşletmenin zaman içindeki finansal değişimini ve gelişimini görmek için de gelir ve bilanço tablosundaki kayıtların farklı dönemlerdeki değerlerinin karşılaştırılması en sık uygulanan bankacılık analizidir.
Ek Mali Tablolar
Mali tabloların yanı sıra, şirketler bazen ek mali tablolar da hazırlayabilir. Bu ek mali tablolar, işletmenin finansal durumu, performansı ve nakit akışı hakkında daha ayrıntılı bilgi sağlamak amacıyla kullanılır.
İşte bazı yaygın olarak kullanılan ek mali tablolar:
- Notlar (Finansal Tablo Dipnotları): Notlar, finansal tablolara ayrıntılı açıklamalar ve ek bilgiler sağlayan bir bölümdür. Bu notlar, mali tablolardaki hesapların doğasını, muhasebe politikalarını, önemli muhasebe tahminlerini, varlık ve borçlardaki belirsizlikleri, finansal riskleri ve diğer ilgili konuları içerebilir.
- Ekonomik Değer Ek Tabloları: Ekonomik değer ek tabloları, şirketin finansal tablolarını temel alarak, varlık ve borçların ekonomik değerini ölçmeye odaklanır. Bu tablolar, finansal tabloların ötesinde, şirketin gerçek değerini ve performansını anlamak için kullanılır.
- İşletme Sermayesi Tablosu: İşletme sermayesi tablosu, işletmenin likidite durumunu ve işletme sermayesi yönetimini gösteren bir tablodur. Bu tablo, işletmenin cari varlıklarını (nakit, stoklar, alacaklar vb.) ve cari borçlarını (kısa vadeli borçlar, tedarikçi borçları vb.) dikkate alır ve işletme sermayesini hesaplar.
- Segment Raporları: Segment raporları, şirketin farklı iş segmentlerinin finansal performansını ayrıntılı olarak gösteren raporlardır. Bu raporlar, işletmenin farklı faaliyet alanlarının gelir, gider, varlık ve borç verilerini ayrı ayrı analiz eder ve yöneticilere segment bazında kararlar almak için önemli bilgiler sağlar.
- Sektörel Karşılaştırmalar: Sektörel karşılaştırma tabloları, şirketin finansal performansını sektör ortalamaları veya rakip şirketlerle karşılaştıran tablolardır. Bu tablolar, şirketin sektördeki konumunu değerlendirmek, rekabet gücünü anlamak ve iyileştirme fırsatlarını belirlemek için kullanılır.
Ek mali tablolar, işletmenin finansal durumunu daha ayrıntılı bir şekilde anlamak ve ilgili paydaşlara daha kapsamlı bilgi sağlamak için kullanılır. Şirketin faaliyet gösterdiği sektöre, regülasyonlara ve spesifik ihtiyaçlara bağlı olarak farklı ek mali tablolar da oluşturulabilir.