Kurumsal Performans Yönetimine İlişkin Ölçütler

Kurumsal performans yönetimi, bir işletmenin stratejik hedeflerine ulaşmak için performansını izlemek, ölçmek ve raporlamak için bir süreçtir. Kurumsal performans yönetiminde kullanılan ölçütler, işletmenin hedeflerine ulaşmak için izlenen kritik göstergelerdir. Aşağıda, kurumsal performans yönetimine ilişkin ölçütlerin bazı örnekleri verilmiştir:

1. Finansal Performans İçin Bazı Örnek KPI’lar:
   • Net Kar Marjı: Şirketin satış gelirlerinden maliyetleri çıkardıktan sonra elde ettiği net karın, toplam gelire oranı. Bu oran, şirketin finansal sağlığını ve karlılığını gösterir.

Hesaplama: Net Kar Marjı=(Net Kar/Toplam Gelir )×100

• • Gelir Artış Oranı: Dönemsel gelir artışının yüzdesel olarak ifadesi. Bu KPI, şirketin satış stratejilerinin ve pazarın genel durumunun bir göstergesi olarak kullanılır.

Gelir Artış Oranı=(Mevcut Dönem Geliri−Önceki Dönem Geliri/ Önceki Dönem Geliri)x100

• • Faaliyet Giderleri Oranı: Şirketin operasyonel verimliliğini ölçmek için faaliyet giderlerinin toplam gelirlere oranı. Daha düşük bir oran, daha yüksek operasyonel verimlilik anlamına gelir.

Faaliyet Giderleri Oranı=(Toplam Faaliyet Giderleri/Toplam Gelir)x100

• • Borç/EBITDA Oranı: Şirketin borcunun, faiz, vergi, amortisman ve tükenme öncesi kazancına oranı. Finansal sağlamlığın ve borç yönetiminin bir göstergesi.

Borç/EBITDA Oranı=Toplam Borç/Ebitda

• • Operasyonel Kar Marjı: Operasyonel gelirin toplam gelire oranı. Şirketin temel iş operasyonlarının karlılığını ölçer.

Operasyonel Kar Marjı=(Operasyonel Kar/Toplam Gelir)x100

• • Dönüşüm Oranı (ROA): Toplam aktiflerin net karla oranı. Şirketin varlıklarını ne kadar etkili kullanarak kar elde ettiğinin bir göstergesi.

Dönüşüm Oranı (ROA)=(Net Kar/Toplam Aktifler)x100

• • Likidite Oranları (Cari Oran): Bir işletmenin kısa vadeli borçlarını karşılama yeteneğini ölçer. Cari varlıkların cari borçlara oranı olarak hesaplanır ve işletmenin likiditesini gösterir.

Likidite Oranları (Cari Oran)=Cari Varlıklar/Cari Borçlar

• • Toplam Borç/Gelir Oranı: İşletmenin toplam borcunun toplam gelire oranıdır. Şirketin borçlanma düzeyini ve borçlarını ödeme kapasitesini gösterir.

Toplam Borç/Gelir Oranı=(Toplam Borç/Toplam Gelir)x100

• • Brüt Kar Marjı: Satış gelirlerinden maliyetlerin çıkarılmasıyla elde edilen brüt karın, satış gelirlerine oranıdır. İşletmenin temel faaliyetlerinden elde ettiği karlılığı ölçer.

Brüt Kar Marjı= (Brüt Kar /Toplam Gelir)x100

• • Sermaye Getirisi (ROI): Yatırımın getirisini ölçer. Yapılan yatırımın işletmeye ne kadar kar getirdiğini gösterir.

Sermaye Getirisi (ROI)=(Net Kar/Toplam Yatırım)x100

2. Müşteri Odaklı KPI'lar:
   • Müşteri Memnuniyeti Skoru (MMS): Müşterilerin şirketle olan deneyimlerinin memnuniyet düzeyini ölçen bir anket skoru.

MMS=Anketten Elde Edilen Toplam Puan/Anket Sayısı

• • Net Promotör Skoru (NPS): Müşterilerin şirketi ne ölçüde tavsiye edeceklerini ölçen bir skor. Müşteri sadakatinin ve marka elçilerinin potansiyel bir göstergesi.

NPS=% Tavsiye Eden Müşteriler (Promoters)−% Tavsiye Etmeyen Müş teriler (Detractors)

• • • Promoters (%9-10 verenler),
    • Passives (%7-8 verenler),
    • Detractors (%0-6 verenler) olarak gruplandırılır.
  • Müşteri Elde Tutma Oranı: Belirli bir dönem içinde müşteri kaybı yaşamadan mevcut müşteri tabanını koruma yüzdesi.

Müşteri Elde Tutma Oranı=(Dönem Sonu Müşteri Sayısı-Dönem İçinde Kazanılan Müşteri Sayısı/ Dönem Başı Müşteri Sayısı)x100

• • Müşteri Yaşam Boyu Değeri (CLV): Bir müşterinin şirkete olan ömrü boyunca sağladığı toplam değer. Uzun vadeli müşteri ilişkilerinin finansal değerini ölçer.

CLV=Müsteri Başına Ortalama Gelir×Müşteri İlişkisinin Ortalama Süresi

• • Tekrar Satın Alma Oranı: Müşterilerin ürün veya hizmeti tekrar satın alma yüzdesi. Müşteri sadakati ve memnuniyetinin bir göstergesi.

Tekrar Satın Alma Oranı=(Belirli Bir Dönemde Birden Fazla Satın Alma Yapan Müşteri Sayısı/Toplam Müşteri Sayısı)x100

• • Şikâyet Çözüm Oranı: Müşteri şikayetlerinin başarıyla çözüldüğü oran. Müşteri hizmetlerinin etkinliğini ve müşteri memnuniyetini ölçer.

Şikâyet Çözüm Oranı=(Başarıyla  Çözülen Şikayet Sayısı/Toplam Şikayet Sayısı)x100

• • ​Müşteri Kazanım Oranı: Belirli bir dönem içinde işletmenin ne kadar yeni müşteri kazandığını gösterir. Pazarlama ve satış stratejilerinin etkinliğini ölçer.

Müşteri Kazanım Oranı=(Belirli Bir Dönemde Kazanılan Yeni Müşteri Sayısı/Dönem Başı Toplam Müşteri Sayısı)x100

• • Müşteri Hizmet Süresi: Müşteri hizmetleriyle iletişimde geçirilen ortalama süre. Etkili müşteri hizmeti ve operasyonel verimlilik göstergesidir.

(Ortalama müşteri hizmet süresi, genellikle müşteri hizmetleri kayıtlarından elde edilen verilere dayanarak hesaplanır ve doğrudan bir formül yerine işletme bazında değişkenlik gösterir.)

• • Müşteri Başına Düşen Gelir: Bir müşteriden elde edilen ortalama geliri ölçer. Müşteri değerinin ve işletmenin müşteri ilişkilerinden elde ettiği kazancın bir göstergesidir.

Müşteri Başına Düşen Gelir= Toplam Gelir/Toplam Müşteri Sayısı

• • Müşteri Kaybı Oranı: Belirli bir dönemde kaybedilen müşterilerin yüzdesi. Müşteri sadakati ve elde tutma stratejilerinin başarısını ölçer.

3. Pazarlama ve Satış İçin Bazı Örnek KPI’lar:
   • Dönüşüm Oranı: Pazarlama kampanyalarına veya web sitesi ziyaretlerine yanıt olarak gerçekleşen satış veya istenen eylemlerin oranı. Etkili pazarlama stratejilerinin bir göstergesi.

Dönüşüm Oranı=(Gerçekleşen Satış Sayısı veya  İstenen Eylemler/ Toplam Ziyaretçi Sayısı)x100

• • Ortalama Satış Süresi: İlk temasla satışın kapanmasına kadar geçen ortalama süre. Daha kısa süreler, satış süreçlerinin etkinliğine işaret eder.

(Ortalama satış süresi, ilk müşteri temasından satışın kapanışına kadar geçen sürenin ortalamasıdır. Genellikle gün, saat veya hafta cinsinden ifade edilir.)

• • Müşteri Kazanma Maliyeti (CAC):Yeni bir müşteri kazanmak için yapılan toplam harcamanın yeni kazanılan müşteri sayısına bölünmesi. Pazarlama ve satış stratejilerinin maliyet etkinliğini ölçer.

Müşteri Kazanma Maliyeti (CAC)=Toplam Pazarlama ve Satış Harcamaları/ Dönem İçinde Kazanılan Yeni Müşteri Sayısı

• • Sosyal Medya Etkileşim Oranı: Sosyal medya kampanyalarında kullanıcıların gönderilere olan etkileşim yüzdesi. Sosyal medya stratejilerinin etkinliğini ölçer.

Sosyal Medya Etkileşim Oranı=(Toplam Etkileşim Oranı [beğeni, yorum, paylaşım]/Toplam Gönderi Sayısı)/Toplam Takipçi Sayısıx100

• • Lead Dönüşüm Oranı: Potansiyel müşterilerin (lead) müşteriye dönüşme oranı. Satış hunisinin etkinliğini gösterir.

Lead Dönüşüm Oranı=(Müşteriye Dönüşen Lead Sayısı/ Toplam Lead Sayısı)x100

• • Pazar Payı: İşletmenin, belirli bir pazardaki toplam satışlar içindeki payı. Pazarın ne kadarının işgal edildiğini ve rekabet gücünü gösterir.

Pazar Payı=(İşletmenin Toplam Satışları/ Toplam Pazar Satışları)x100

• • Marka Bilinirliği: İşletmenin markasının hedef kitlesi arasında tanınma derecesi. Marka gücü ve pazarlama çabalarının etkinliğini ölçer.

(Marka bilinirliği genellikle anketler veya piyasa araştırmaları yoluyla ölçülür ve doğrudan bir matematiksel formülle hesaplanmaz.)

• • Toplam Satış Geliri: İşletmenin belirli bir dönemdeki toplam satış geliri. Satış başarısını ve büyüme eğilimini gösterir.

Toplam Satış Geliri=Ürün Birim Fiyatı×Satılan Ürün Sayısı

• • Yeni Müşterilerden Elde Edilen Gelir: Yeni kazanılan müşterilerden gelen toplam gelir. Yeni pazarlama ve satış stratejilerinin finansal başarısını ölçer.

Yeni Müşterilerden Elde Edilen Gelir= Yeni Müşterilerden Yapılan Toplam Satışların Geliri

• • Pazarlama ROI: Pazarlama faaliyetlerine yapılan yatırımın getirisini ölçer. Pazarlama bütçesinin etkinliğini ve stratejilerin finansal başarısını değerlendirir.

Pazarlama ROI=(Pazarlama Kampanyasından Elde Edilen Gelir−Pazarlama Kampanyasının Maliyeti/ Pazarlama Kampanyasının Maliyeti)x100

4. Operasyonel Verimlilik İçin Bazı Örnek KPI’lar:
   • Stok Devir Hızı: Şirketin stoklarını ne sıklıkla sattığını veya kullandığını gösteren bir oran. Yüksek devir hızı, etkin stok yönetimi ve nakit akışı sağlığına işaret eder.

Stok Devir Hızı= Satılan Malın Maliyeti (COGS)/Ortalama Stok Değeri

• • Üretim Süresi: Bir ürünün üretimden teslime kadar geçen süresi. Daha kısa süreler, operasyonel verimliliği ve pazar talebine hızlı yanıt verme yeteneğini gösterir.

(Üretim süresi, belirli bir ürünün üretim başlangıcından tamamlanıp teslim edilmesine kadar geçen toplam zamanı ifade eder. Bu süreç işletme bazında ölçülür ve doğrudan bir formülle hesaplanmaz.)

• • Kalite Kontrol Oranı: Üretilen ürünlerin kalite standartlarına uygunluk yüzdesi. Yüksek oranlar, ürün kalitesinin ve müşteri memnuniyetinin korunmasına katkıda bulunur.

Kalite Kontrol Oranı=( Kalite Standartlarına Uygun Ürün Sayısı/Toplam Üretilen Ürün Sayısı)x100

• • Kapasite Kullanım Oranı: Üretim tesislerinin mevcut kapasitesinin kullanım yüzdesi. Üretim verimliliğini ve kapasite planlamasını ölçer.

Kapasite Kullanım Oranı=(Gerçekleşen Üretim Miktarı/Maksimum Kapasite Üzerinde Üretim miktarı)x100

• • Siparişten Teslime Süre: Müşteri siparişinin alınmasından teslim edilmesine kadar geçen süre. Müşteri hizmetlerinin hızını ve operasyonel etkinliği ölçer.

(Siparişten teslime süre, bir müşteri siparişinin alınmasından teslim edilmesine kadar geçen süredir. Bu süreç işletme bazında ölçülür ve genellikle gün cinsinden ifade edilir.)

• • Hata Oranı: Üretim sürecinde meydana gelen hatalı ürünlerin oranı. Üretim kalitesi ve proses kontrolünün bir göstergesi.

Hata Oranı=(Hatalı Ürün Sayısı/Toplam Üretilen Ürün Sayısı)x100

• • Operasyonel Verimlilik: İşletmenin kaynaklarından maksimum verim alıp almadığını ölçer. Üretkenlik ve kaynak kullanımının etkinliği hakkında bilgi verir.

(Operasyonel verimlilik, genellikle özel KPI'lar ve performans göstergeleri aracılığıyla değerlendirilir. Doğrudan bir formül yerine, üretkenlik, maliyet tasarrufu ve süreç iyileştirmeleri üzerinden analiz edilir.)

• • Proses İyileştirme Oranı: İşlemlerde yapılan iyileştirmelerin sayısı veya yüzdesi. Sürekli iyileştirme çabalarının ve operasyonel mükemmelliğin bir göstergesidir.

(Proses iyileştirme oranı, belirli bir dönemde gerçekleştirilen süreç iyileştirme sayısının, planlanan iyileştirme sayısına oranıdır. Bu KPI genellikle yüzdelik bir oran olarak ifade edilir.)

• • Üretim Maliyeti Azaltma: Üretim maliyetlerindeki azalmanın miktarı veya yüzdesi. Maliyet yönetimi stratejilerinin etkinliğini gösterir.

Üretim Maliyeti Azaltma=(Azaltma Öncesi Maliyet-Azaltma Sonrası Maliyet/Azaltma Öncesi Maliyet)x100

• • Tedarik Zinciri Verimliliği: Tedarik zincirinin ne kadar etkili ve verimli çalıştığını ölçer. Lojistik, tedarik ve dağıtım süreçlerinin optimizasyonunu değerlendirir.

(Tedarik zinciri verimliliği, tedarik zincirinin çeşitli aşamalarında gerçekleştirilen operasyonların maliyeti, süresi ve kalitesi üzerinden değerlendirilir. Bu, genellikle birden fazla KPI kullanılarak ölçülür, örneğin, tedarik sürelerindeki azalma, maliyet tasarrufları veya tedarikçi performansı.)

5. İnsan Kaynakları İçin Bazı Örnek KPI’lar:
   • Çalışan Devir Hızı: Belirli bir dönemde şirketten ayrılan çalışanların toplam çalışan sayısına oranı. Düşük devir oranları, yüksek çalışan memnuniyeti ve bağlılığına işaret edebilir.

Çalışan Devir Hızı=(Dönem İçinde Ayrılan Çalışan Sayısı/Ortalama Çalışan Sayısı)x100

• • Ortalama Eğitim Saatleri: Çalışana düşen yıllık ortalama eğitim ve gelişim saatleri. Çalışanların sürekli öğrenme ve gelişimine yapılan yatırımın bir göstergesi.

Ortalama Eğitim Saatleri=Toplam Eğitim Saatleri/Toplam Çalışan Sayısı

• • Çalışan Memnuniyeti İndeksi: Çalışanların iş yerindeki genel memnuniyetini ve motivasyonunu ölçen anket sonuçları.

Çalışan Memnuniyeti İndeksi=Anketten Elde Edilen Toplam Puan/Anket Sayısı

• • Performans Değerlendirme Skorları: Çalışanların performans değerlendirme süreçlerinden aldıkları ortalama puanlar. Çalışan performansının ve gelişiminin bir ölçütü.

Performans Değerlendirme Skorları= Toplam Performans Puanı/Değerlendirilen Çalışan Sayısı

• • Çalışan Katılım Oranı: Çalışanların şirket içi etkinliklere ve girişimlere katılım yüzdesi. Çalışan bağlılığını ve şirket kültürüne olan bağlılığını ölçer.

Çalışan Katılım Oranı=(Etkinliklere Katılan Çalışan Sayısı/Toplam Çalışan Sayısı)x100

• • Liderlik Etkililik Skoru: Yöneticilerin liderlik becerilerinin çalışan geri bildirimleri aracılığıyla değerlendirilmesi. Yönetim kalitesi ve çalışan memnuniyetinin bir göstergesi.

Liderlik Etkililik Skoru=Ortalama Geri Bildirim Puanı

• • Çalışan Bağlılığı Endeksi: Çalışanların iş yerine ve işlerine olan bağlılığının derecesi. Çalışan memnuniyeti, motivasyonu ve sadakatini ölçer.

Çalışan Bağlılığı Endeksi=Anket Sonuçlarından Elde Edilen Ortalama

• • Yetenek Kazanımı Başarısı: Yeni yeteneklerin işe alımının başarısı ve etkinliği. İşe alım stratejilerinin kalitesi ve yetenek havuzunun güçlüğünü gösterir.

Yetenek Kazanımı Başarısı=(Başarılı İşe Alımlar/Toplam İşe Alım Sayısı)x100

• • Çalışan Verimliliği: Çalışan başına düşen üretim miktarı veya hizmet. İnsan kaynaklarının etkinliği ve çalışanların iş performansını ölçer.

Çalışan Verimliliği=Toplam Üretilen Değer veya Hizmet/Toplam Çalışan Sayısı

• • Çalışan Gelişim Yatırımı: Çalışanların eğitim ve gelişimine yapılan toplam yatırım. Çalışanların yetkinlik ve becerilerinin geliştirilmesine verilen önemi gösterir.

Çalışan Gelişim Yatırımı=Eğitime Yapılan Toplam Harcama

6. İnovasyon ve Sürdürülebilirlik İçin Bazı Örnek KPI’lar:
   • Ar-Ge Harcamaları: Yenilik ve geliştirme çalışmaları için yapılan harcamalar. Şirketin gelecekteki büyümesi ve rekabet avantajı için önemli bir yatırım göstergesi.

Ar-Ge Harcamaları=Belirli Bir Dönemde Yapılan Toplam Ar-Ge Harcaması

• • Sürdürülebilirlik Raporları: Çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) performansına dair göstergeler. Şirketin sosyal sorumluluk ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma derecesini ölçer.

(Yayınlanan sürdürülebilirlik raporlarına dayalı niteliksel değerlendirme, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) göstergelerine odaklanır. Doğrudan bir formül yoktur, ancak kurulan sürdürülebilirlik kriterlerine uyum ve performans derecelendirmesini içerir.)

• • Yeni Ürünlerin Pazar Payı: Şirketin yeni ürünlerinin toplam satış içindeki oranı. İnovasyon kapasitesi ve pazar tepkisini değerlendirir.

Yeni Ürünlerin Pazar Payı=(Yeni Ürünlerden Elde Edilen Toplam Satış/Şirketin Toplam Satışları)x100

• • Patent Sayısı: Şirket tarafından alınan patentlerin sayısı. Ar-Ge çabalarının çıktıları ve inovasyon gücünü gösterir.

Patent Sayısı=Belirli Bir Dönemde Alınan Toplam Patent Sayısı

• • Enerji Tüketimi: Şirketin işlemleri sırasında tükettiği enerjinin miktarı. Enerji verimliliği ve çevresel etkiyi ölçer.

Enerji Tüketimi=Belirli Bir Dönemde Tüketilen Toplam Enerji Miktarı

• • Karbon Ayak İzi: Şirketin faaliyetlerinden kaynaklanan toplam karbon emisyonu miktarı. Çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunma derecesini gösterir.

Karbon Ayak İzi= Belirli Bir Dönemde Üretilen Toplam CO2 Emisyonu Miktarı

• • Atık Azaltma Oranı: Üretim süreçleri veya operasyonlardan kaynaklanan atığın azaltılması yüzdesi. Çevre koruma çabalarını ve operasyonel verimliliği ölçer.

Atık Azaltma Oranı=(Başlangıçtaki Atık Miktarı−Sonraki Atık Miktarı/ Başlangıçtaki Atık Miktarı)x100

• • Çalışanlara Yapılan Yeşil Eğitim Sayısı: Çalışanlara verilen çevre dostu uygulamalar ve sürdürülebilirlik eğitimlerinin sayısı. Kurumsal sosyal sorumluluk bilincinin bir göstergesi.

Çalışanlara Yapılan Yeşil Eğitim Sayısı= Belirli Bir Dönemde Verilen Toplam Yeşil Eğitim Seansı Sayısı

• • Sosyal Sorumluluk Projelerine Yatırım: Topluma ve çevreye fayda sağlamak amacıyla yapılan yatırımların miktarı. Şirketin toplumsal katkısını ve imajını güçlendirir.

Sosyal Sorumluluk Projelerine Yatırım=Belirli Bir Dönemde Sosyal Sorumluluk Projelerine Yapılan Toplam Yatırım

• • Tedarik Zinciri Sürdürülebilirliği: Tedarik zincirindeki sürdürülebilirlik uygulamalarına ve standartlara uyum. Şirketin tüm değer zincirinde sürdürülebilirlik taahhüdünü gösterir.

(Tedarik zinciri içinde sürdürülebilirlik standartlarına karşı denetimler ve uyum kontrolleri aracılığıyla değerlendirilir. Doğrudan bir formül yoktur, ancak tedarikçiler arasında sürdürülebilirlik uygulamalarına ve standartlarına bağlılığın değerlendirilmesini içerir.)

Bu ölçütler, şirketin stratejik hedeflerine ve sektörüne göre özelleştirilerek daha etkili bir performans değerlendirme süreci oluşturmak için kullanılır. Performans ölçütlerinin düzenli olarak gözden geçirilmesi ve güncellenmesi, kurumsal stratejilerin etkin bir şekilde uygulanmasını ve sürekli iyileştirme fırsatlarının değerlendirilmesini sağlar.