Gelir tablosu (gelir ve gider tablosu veya kar ve zarar tablosu olarak da adlandırılır), bir şirketin belirli bir dönemde elde ettiği gelirleri, giderleri ve karını veya zararını gösteren bir mali tablodur. Gelir tablosu, şirketin faaliyetlerinin finansal performansını değerlendirmek için kullanılır ve gelir-gider dengesini ortaya koyar.
Gelir tablosu, bir işletmenin kâr/zarar durumunu gösterir ve aşağıdaki bilgileri içerir:
- Gelirler: Şirketin belirli bir dönemde elde ettiği gelirlerin toplamı burada yer alır. Gelirler, satış gelirleri, hizmet gelirleri, faiz gelirleri, kira gelirleri, lisans gelirleri gibi çeşitli kaynaklardan elde edilebilir.
- Satış Maliyetleri: Şirketin ürünlerini veya hizmetlerini üretmek veya sağlamak için yapılan maliyetleri ifade eder. Bu maliyetler, hammadde maliyetleri, üretim maliyetleri, işgücü maliyetleri ve diğer ilgili maliyetleri içerebilir.
- Brüt Kar: Gelirlerden satış maliyetleri çıkarıldığında elde edilen miktar brüt kar olarak adlandırılır. Brüt kar, şirketin temel faaliyetlerinden elde edilen karı temsil eder.
- Genel ve İdari Giderler: Şirketin yönetim, idari faaliyetler, pazarlama, satış, araştırma ve geliştirme gibi işletme maliyetlerini ifade eder.
- Faiz Giderleri: Şirketin borçlanma veya finansman faaliyetleri için ödediği faiz maliyetlerini gösterir.
- Vergi Giderleri: Şirketin faaliyetlerinden kaynaklanan vergi yükümlülüklerini ifade eder.
- Net Kâr/Zarar: Gelirlerden giderler (satış maliyetleri, genel ve idari giderler, faiz giderleri, vergi giderleri) çıkarıldığında elde edilen miktar net kar veya zarar olarak adlandırılır. Net kar, şirketin belirli bir dönemde elde ettiği karı veya zararı temsil eder.
Gelir tablosu, işletmenin gelir-gider dengesini, brüt kar marjını, net karlılığını, maliyet etkinliğini ve diğer finansal performans göstergelerini değerlendirmek için kullanılır. Ayrıca, gelir tablosu, yatırımcılara, kredi verenlere ve diğer paydaşlara şirketin mali performansı hakkında bilgi sağlar.
Gelir Tablosu, aşağıdaki denklemle ifade edilir:
Gelirler-Giderler = Net Kâr veya Zarar
Gelirler, işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirleri, örneğin satış gelirleri, faiz gelirleri veya kira gelirleri gibi unsurları içerir. Giderler, işletmenin belirli bir dönemdeki tüm maliyetleri, örneğin satın alma maliyetleri, üretim maliyetleri, kira giderleri ve personel giderleri gibi unsurları içerir. Net kar veya zarar, işletmenin belirli bir dönemdeki gelirlerinden giderlerinin çıkarılmasıyla elde edilen kar veya zarar miktarını gösterir.
Gelir-Gider Tablosu, işletmenin performansını analiz etmek için kullanılır. Analizciler, işletmenin satış gelirlerinin, brüt kâr marjının, faaliyet giderlerinin ve net karının zaman içinde nasıl değiştiğini inceleyebilirler. Gelir-Gider Tablosu aynı zamanda, işletmenin farklı ürün veya hizmetlerinin karlılığını, faaliyetlerin finansmanını ve yatırım faaliyetlerini de analiz etmek için kullanılabilir.
Gelir Tablosu Nasıl Hazırlanır?
Gelir tablosu hazırlama süreci, muhasebe departmanı veya mali işler ekibi tarafından gerçekleştirilir. İşletmeler genellikle muhasebe standartlarına (IFRS, GAAP veya yerel muhasebe standartları) uygun olarak gelir tablolarını hazırlar.
İşte genel olarak gelir tablosu hazırlama süreci:
- Gelir Kalemlerinin Belirlenmesi:
- Satış Gelirleri: Şirketin ürün veya hizmet satışlarından elde ettiği gelirler belirlenir.
- Hizmet Gelirleri: Şirketin sunduğu hizmetlerden elde ettiği gelirler belirlenir.
- Diğer Gelir Kalemleri: Faiz gelirleri, kira gelirleri, lisans gelirleri gibi diğer gelir kaynakları değerlendirilir.
- Satış Maliyetlerinin Hesaplanması:
- Hammadde Maliyetleri: Üretim için kullanılan hammadde maliyetleri hesaplanır.
- Üretim Maliyetleri: Üretim sürecindeki işçilik, enerji, makine ve diğer maliyetler değerlendirilir.
- Diğer İlgili Maliyetler: Depolama, dağıtım, lojistik gibi diğer ilgili maliyetler hesaplanır.
- Brüt Karın Hesaplanması:
- Gelirlerden satış maliyetleri çıkarılarak brüt kar miktarı elde edilir. Brüt kar, şirketin temel faaliyetlerinden elde edilen karı temsil eder.
- Genel ve İdari Giderlerin Belirlenmesi:
- Şirketin yönetim, idari faaliyetler, pazarlama, satış, araştırma ve geliştirme gibi işletme maliyetleri değerlendirilir.
- Faiz Giderlerinin Hesaplanması:
- Şirketin borçlanma veya finansman faaliyetleri için ödediği faiz maliyetleri hesaplanır.
- Vergi Giderlerinin Hesaplanması:
- Şirketin faaliyetlerinden kaynaklanan vergi yükümlülükleri değerlendirilir.
- Net Karın Hesaplanması:
- Gelirlerden giderler (satış maliyetleri, genel ve idari giderler, faiz giderleri, vergi giderleri) çıkarılarak net kar miktarı elde edilir.
Gelir tablosu, işletmenin gelir-gider dengesini, brüt kâr marjını, net karlılığını ve diğer finansal performans göstergelerini ortaya koyar. Doğru kayıtların tutulması, muhasebe politikalarına uyum, finansal raporlama standartlarına uyum ve şirketin iç kontrol süreçlerinin etkin bir şekilde işlemesi, doğru ve güvenilir bir gelir tablosunun hazırlanmasında önemlidir.